Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu
Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu
Tema Hakkında:
Koç Üniversitesi Kütüphaneleri (Suna Kıraç Kütüphanesi ve birim kütüphaneleri AKMED, ANAMED ve VEKAM) koleksiyonlarının görünebilirliğini arttırmak, bilgilendirici ve ilgi çekici konuları ele alarak bunları araştırmacılara online olarak sunmak amacıyla başlattığı proje, Hazine Serisi 6: “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” teması ile devam etmiştir.
Bu proje kapsamında 4 kişilik bir ekiple “Sikke bilimi” olarak da bilinen numismatik biliminin doğuşuna, Dünya’da ve Türkiye’de numismatik çalışmalarına ve tarih boyunca çeşitli devletlerin bastırdıkları sikkelere odaklanılmıştır. Tema kapsamında konuyla ilgili sosyal medya paylaşımları, podcastler, dijital sergiler, blog yazıları, konu rehberi hazırlanmış ve 2 konferans düzenlenmiştir.
Proje Ekibi:
- Remziye Boyraz Seyhan (AKMED Kütüphanesi)
- Hatice Uğur (Suna Kıraç Kütüphanesi)
- Naz Özkan (Suna Kıraç Kütüphanesi)
- Sina Mater (Suna Kıraç Kütüphanesi)
Podcastler
- Sikkeler Bilimi Numismatik: Genel Bir Bakış – Zeynep Çizmeli Öğün (Dinlemek için tıklayınız)
- Klasik/Hellenistik Dönem Kent Sikkeleri – Aliye Erol (Dinlemek için tıklayınız)
- Üzümlü Sikkelerle Antik Çağlara Yolculuk – İnci Türkoğlu (Dinlemek için tıklayınız)
- Pisidia Bölgesi’ndeki Roma Koloni Sikkeleri – Hüseyin Köker (Dinlemek için tıklayınız)
Konferans
Konferans 1
Kazı Buluntuları Işığında Roma Dönemi’nde Batı ve Güney Batı Anadolu’da Sikke Dolaşımı
Konferans 2
Prof. Dr. Oğuz Tekin ile Numismatik Üzerine Söyleşi
Konu Rehberi
Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu teması süresince yapmış olduğumuz çalışmaları içeren bir konu rehberi hazırladık. Bu konu rehberi, temaya ilişkin genel bilgileri, kaynaklarımızı, uluslararası online sergi ve katalogları, blog yazımızı, konuyla ilgili veri tabanlarını ve faydalı linkleri, etkinlik detaylarımızı ve hazırlamış olduğumuz sosyal medya paylaşımlarımızı içermektedir.
“Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu” teması kapsamında yapılmış çalışmaları daha yakından görmek için konu rehberimize buradan erişebilirsiniz.
Blog Yazıları
Roma’nın “Beş İyi İmparator”u ve Sikkeleri
Suna Kıraç ve Birim Kütüphaneleri Hazine 6. “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu” teması kapsamında hazırladığımız bu yazıda tarihçiler tarafından beş iyi imparator olarak tanımlanan, MS 96-180 yılları arasında hüküm süren Roma imparatorlarının sikkelerine Roma tarihçisi Eutropius’un da anlatımı eşliğinde bir yolculuk yapacağız.
Blog yazısına buradan erişebilirsiniz.
Sosyal Medya Paylaşımları
“Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” Tema Tanıtımı (4 Temmuz 2022)
Koç Üniversitesi Kütüphaneleri Hazine Serisi’nin yeni teması Temmuz ayında başlıyor!
“Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” başlıklı yeni tema üç ayı kapsayacak ve “Sikke bilimi” olarak da bilinen numismatik biliminin doğuşuna, Dünya’da ve Türkiye’de numismatik çalışmalarına ve tarih boyunca çeşitli devletlerin bastırdıkları sikkelere odaklanacak. Sikkeler aracılığıyla çıkacağımız bu tarih yolculuğunda Koç Üniversitesi Kütüphaneleri’ndeki numismatik konulu kitapları, arşiv malzemeleri ve basılı koleksiyonları keşfetme fırsatı yakalayacaksınız. Sikkelerin bizlere anlatacak hikayeleri var…
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu Konu Rehberi (6 Temmuz 2022)
“Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” konulu üç aylık tema çalışmamız kapsamında nadir kitaplar, arşiv malzemeleri, basılı koleksiyonlar, numismatik çalışmaları için önemli veri tabanları, podcast’ler, dijital sergiler ve daha bir çok numismatik ile ilgili bilgiler içeren kaynakları paylaştığımız bir Libguide oluşturduk. Sikkelerin bizlere anlatacak hikayeleri var… Yolculuğumuza katılın!
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Numismatik Anlamı ve Önemi (11 Temmuz 2022)
“Numismatik, Eski Yunanca’da sikke anlamına gelen Nomisma (Latince: Numisma) kelimesinden çıkmış olup sikkelerle ilgilenen bilim dalıdır. Arkeoloji ve Eskiçağ tarihi araştırmaları için sikkeler birinci elden kaynaktır.”
Metin: Sabahat Atlan, Grek Sikkeleri (İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1993), 11. https://bit.ly/3A13U4q
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Para ve Sikke Arasındaki İlişki (13 Temmuz 2022)
“Para, esas olarak alışverişte ya da ticarette kullanılan bir değer ölçüsü, değişim ve ödeme aracıdır. Antik zamanlarda para; tahıl ürünleri, hayvan, alet vb. eşyalardan ibaretti…
Sikke, ağırlığı ayarlanmış, kendisini darp edip tedavüle çıkaran ve üzerinde, istendiğinde tekrar geri almayı taahhüt eden yetkili idare ya da devletin arma veya işareti taşıyan yuvarlak küçük bir metal parçasıdır. Her sikke paradır ancak her para sikke değildir!”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Podcast: Prof. Dr. Zeynep Çizmeli Öğün (18 Temmuz 2022)
Hazine 6. Serisi, “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” teması kapsamında geçekleştirdiğimiz podcast yayınımızda Zeynep Çizmeli Öğün ile numismatik biliminin ortaya çıkış hikayesini, Türkiye’de ve dünyada numismatik alanında yapılan çalışmaları, numismatik bilimine katkı veren kurumları, numismatların görevlerini, numismatik çalışmalarının yarınını konuştuk.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Sikkenin İcadı (25 Temmuz 2022)
“Sikkenin icadı her ne kadar Lydia Krallığı’na mal edilse de, ona kimlik ve kullanım alışkanlığı kazandıran, başka bir deyişle model oluşturan Batı Anadolu’daki Ionia bölgesi kentleri olmuştur. Bu kentler ise Yunanistan’dan gelenlerce kolonize edilmişler ve bu yüzden de Yunan kültürünün nüfuzu altında gelişmişlerdi.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Sikke Basma Geleneği (27 Temmuz 2022)
“Hellenistik dönemde Büyük iskender’in Doğuya yaptığı sefer neticesinde sikke basma geleneği yaygınlaşmıştır. Küçük Asya ve Kıbrıs’ta sikke basan kentlerin sayısı 118’den 224’e yükselmiştir. İskender’in ölümünden sonra hakim olduğu topraklarda orataya çıkan krallar da sikke basmaya devam etmişlerdir.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Podcast: Doç Dr. Aliye Erol (2 Ağustos 2022)
Hazine 6. Serisi, “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” teması kapsamında gerçekleştirdiğimiz podcast yayınımızda Doç. Dr. Aliye Erol ile Küçük Asya kıyısında, Arkaik, Klasik ve Hellenistik dönemlerde darp edilen sikkelerin özelliklerinden, bu sikkeleri bastıran kent devletlerinin politik yapısından, sikkelerde sık sık görülen hayvan figürlerinden, mimari ögelerden ve basıldıkları kentlerle özdeşleşen sikkelerde betimlenen ürünlerden bahsettik.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Madeni Paralarda Şekiller (3 Ağustos 2022)
“The fashion to place a wreath on coin reverses was set by late Macedonian kings, (the first wreathed coins being the second issue of Philip V, 238-179 BC). From northern Greece, the fashion spread to Khalkis, Eretria and Athens (Where they are called stephanephoroi ‘wreath-bearers’ in inscriptions), then eastward to the mints of the Aegean and Anatolia. Coin hoards show that wreathed tetradrachms from Anatolian mints circulated almost exclusively in the Seleukid kingdom in Syria and in Kilikia.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Sikke Basımı (8 Ağustos 2022)
“Roma’nın geleneksel kuruluş tarihi MÖ 753’tür. Fakat ilk sikkelerini MÖ 3. yüzyılın başlarında, yani bu tarihten yaklaşık 450 yıl sonra basmaya başlamıştır. Oysa İtalya’nın güneyindeki Yunan koloni kentleri daha MÖ 6. yüzyılın ikinci yarısında kendi sikkelerini basmaya başlamışlardı.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Podcast: Dr. İnci Türkoğlu (10 Ağustos 2022)
Hazine 6. Serisi, “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” teması kapsamında geçekleştirdiğimiz podcast yayınımızda İnci Türkoğlu ile Kuzeybatı Zagros Dağları’yla, Transkafkasya arasında kalan bir bölgede evcilleştirildiği düşünülen, insanoğlunun en erken tanıdığı bitkilerden biri olan asmadan, yabani olan bu bitkinin meyvesinden yani üzümden, taze veya kuru olarak tüketilen, şarap yapımında kullanılan üzümün çağlar boyunca darp edilen sikkelerde neden, nasıl yer aldığından bahsettik.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Madeni Paralarda Şekiller (15 Ağustos 2022)
“Roma İmparatorluğu’nda devlet darphanelerinde altın ve gümüş sikke bastırma hakkı doğrudan imparatora aitti. Bronzdan sikke basma hakkı ise senatoya bırakılmıştı. Sikkelerin ön yüzünde imparatorun resmi, ismi ve unvanları yer alırken, arka yüzünde ise tanrılar, tanrıçalar, personifikasyonlar, imparator ve aileleri, askeri fetih ve zaferler, efsaneler, sivil ve dini mimariler, hayvanlar, devlet işlerinin propagandası, ölüm gibi daha birçok konu işlenmiştir.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Roma Sikke Tasarımları (17 Ağustos 2022)
“Roman coin designs developed from the repertoire and idiom of Hellenistic art, but one is struck most of all by the contrast between Greek and Roman coinage.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Anadolu’da Sikkeler (22 Ağustos 2022)
“Anadolu’daki ören yerlerinde bulunan sikkelerin çoğunluğu Constantinopolis (İstanbul), Nikomedia (İzmit) ve Kyzikos (Erdek) tarafından basılmıştır. Antiokheia’da (Antakya) basılan sikkeler de yaygındır. Constantinopolis ve Antiokheia’da basılmış sikkelerin kesiminde, darphane işaretinin solunda, beş Yunan harfinden (A, B, Γ, Δ ve E) biri bulunur ve bu harf paranın basıldığı atölyeyi veya officina’yı gösterir.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Podcast: Doç. Dr. Hüseyin Köker (24 Ağustos 2022)
Hazine 6. Serisi, “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” Podcast serisi kapsamında gerçekleştirdiğimiz podcast yayınımızda Hüseyin Köker ile Anadolu’da kurulan Roma koloni kentlerine misafir olduk. Romalılaştırma amacıyla Roma kültürünün ve dilinin yoğun etkisinde kurulan ve yaşayan, her biri askeri ve jeopolitik açıdan önemli bir konumda yer alan bu kentlerde basılan farklı tiplerdeki sikkeleri, özellikle Pisidia Bölgesi’nde basılan sikkelerin ikonografilerini ve tipolojilerini konuştuk.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Follislerde Tasvir (29 Ağustos 2022)
“MS 538/9’dan itibaren, follislerde ve yarım-follislerde imparator portresi, genelde cepheden ve miğfer, konsül giysisi veya taç giymiş durumda bulunurlar (Daha düşük birimlerde sağa doğru profil kullanılmaya devam edilmiştir). Iustinianus’un Antiokheia’da (Antakya) basılmış erken follislerinde, imparator tahtında tasvir edilmiştir. İmparator II. Iustinus (565-578) ve onun karısı Sophia birlikte tahtta otururken tasvir edilmişlerdir. Heraclius’un (610-641) ve II. Constans’ın (641 -668) follislerinde, sıklıkla, imparator veya imparator ailesinden iki ya da üç figür ayakta tasvir edilmiştir. IV. Constantinus (668-685) ile cepheden portre yine en yaygın tip haline gelir.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Altın Sikkeler (31 Ağustos 2022)
“Altın solidus (4.54 g, 717’den sonra nomisma olarak adlandırılır; çoğulu nomismata) ve onun üçte biri olan altın tremissis (1.35 g) defineler dışında kazılarda nadiren bulunur. Daha küçük birimlerdeki gümüş sikkeler, beşinci ve altıncı yüzyıllarda özellikle Batı darphanelerinde basılmışlardır. 615’de, Heraclius (610-641), gümüş Hexagram’ı (6.75 g ve 24 tanesi solidusa karşılık gelir) çıkartmıştır.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Bizans Sikkeleri (5 Eylül 2022)
“The study of Byzantine coins in their archaeological, geographical, and historical context offers crucial evidence for the study of medieval economic and cultural encounters. Byzantine coins constantly changed hands in city markets, in rural communities along routes of pilgrimage, in customs offices at harbors and border points, in transactions between armies and local populations and as tribute, gifts and dowries between states and their rulers. Byzantine coins found beyond the empire’s borders are evidence of the reach of its direct and indirect influence.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Taklit Sikkeler (7 Eylül 2022)
“Emevi Halifeliği idaresindeki Doğu Akdeniz kentleri tarafından basılan Heraclius hanedanının taklit sikkeleri bazen Anadolu’daki ören yerlerinde ele geçmektedir. Bu sikkelerin üzerinde, darphaneyi ve yılı gösteren Kufi yazısı bulunmaktadır. Taklit sikkeler arasında en popüler olan tipler; Heraclius ailesi ile ilgili ayakta duran üç figür ve XI. Constans bulunur. Halife Abdülmelik (685-705) bu seriye son vermiştir.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu! – Konferans 1 (9 Eylül 2022)
Koç Üniversitesi Kütüphaneleri Hazine serisi 6 “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” teması kapsamında hazırlanan konferans serisinin ilk oturumu Ahmet Tolga Tek’in “Kazı Buluntuları Işığında Roma Dönemi’nde Batı ve Güney Batı Anadolu’da Sikke Dolaşımı” başlıklı sunumu ile 16 Eylül 2022 Cuma günü 14:00 – 15:00 saatleri arasında gerçekleştiriliyor.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Podcast: Prof. Dr. Ceren Ünal (12 Eylül 2022)
Hazine 6. Serisi, “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” teması kapsamında geçekleştirdiğimiz podcast yayınımızda Ceren Ünal ile politik kavramlarda, idarede, hukukta ve askeri organizasyonda Romalı; dil ve kültürde Yunan; inançta ise Hristiyan dinine mensup Bizans İmparatorluğu’nun sikke basım geleneğini ve sikke tiplerini, Bizans sikkelerinin Roma İmparatorluğu’nun ikonografik farklılıklarını, Bizans sikkelerinde sık kullanılan dini ve seküler ikonografileri, Bizans sikkelerinin Ortaçağ İslam dünyasındaki yerini ve Bizans sikkelerinin tarih boyunca geçirdiği değişimleri konuştuk.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu! – Konferans 2 (16 Eylül 2022)
Koç Üniversitesi Kütüphaneleri Hazine serisi 6 “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu!” teması kapsamında hazırladığımız konferans serisinin ikinci oturumunda Oğuz Tekin’i ağırlıyoruz. Söyleşimiz, 23 Eylül Cuma günü, 14:00 – 15:00 saatleri arasında gerçekleştirilecektir.
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Osmanlı Devleti’nde İlk Altın Sikke (19 Eylül 2022)
“Osmanlıların günümüze kadar bilinen ilk altın sikkesi h.882 (=1477/1478) tarihli olup İstanbul’da (Konstantiniyye) darbedilmiştir. Sikkenin ön yüzündeki Daribü’n-nadri, sahibü’l’-izzi ven’n-nasri fi’l-berri ve’l-bahri Arapça cümlesi” altın [para] bastıran denizde ve karada [Tanrı’nın] yardımına mazhar ve izzet sahibi” anlamındadır ki, bu tabirlerle Fatih, kudret ve satvetini vurgulamaktadır. Arka yüzünde ise: Sultan Mehemmed bin Murad Han,’azze nasrühu. Duribe fi Konstatiniyye seneti: 882 “Murad Han, oğlu Sultan Mehmed – [Tanrı] onu aziz yardımı ile [galib] kılsın! 1477/1478 yılında İstanbul’da basıldı” cümleleri yer almaktadır.”
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.
Blog Yazısı: Roma’nın “Beş İyi İmparator”u ve Sikkeleri (3 Ekim 2022)
Suna Kıraç ve Birim Kütüphaneleri Hazine 6. “Numismatik: Çağlar Boyunca Sikkenin Yolculuğu” teması kapsamında hazırladığımız blog yazımızda tarihçiler tarafından beş iyi imparator olarak tanımlanan Roma imparatorlarının sikkelerine odaklandık. MS 96-180 yıllarına yolculuk yapacağınız bu blog yazımızı keyifle okumanız dileğiyle..
Paylaşımın detaylı haline buradan erişebilirsiniz.