Sistematik İnceleme

Sistematik İnceleme Nedir?

Sistematik İnceleme, belli bir konuda hazırlanmış araştırma sorusuna yanıt bulmak için, belirlenmiş kriterlere uygun olarak o alanda yayınlanmış orijinal çalışmaların sistemli ve yan tutmadan taranması, bulunan çalışmaların geçerliğinin değerlendirilmesi ve sentezlenerek birleştirilmesidir.

Sistematik bir inceleme:

Odaklanmış bir araştırma sorusunu yanıtlar
Kapsamlı, tekrarlanabilir bir arama stratejisi kullanır
Tüm ilgili çalışmaları tanımlar (yayınlanmış ve yayınlanmamış)
Dahil etme/hariç tutma ve kalite açısından tüm sonuçları değerlendirir
Bulguların tarafsız, dengeli bir özetini sunar
Karmaşık bir araştırma sorusunu inceleyen bir araştırmacı ekibini içerir
Tamamlanması aylar hatta yıllar sürebilir.

Sistematik bir inceleme, yoğun araştırma parametreleri olan bir konuya odaklanan sıkı bir şekilde yapılandırılmış literatür taramasıdır. Verilerin yanlış yorumlanmasını ve yanlış sunulmasını azaltmak için kullanılan araştırma toplama metodolojisi tutarlı olmalıdır.

Sistematik incelemeleri daha iyi anlayabilmek veya araştırmanızı yürütmenize yardımcı olmak için size yardımcı olacak bir LibGuide hazırladık.

Sistematik Bir İncelemenin Gereklilikleri

Açıkça tanımlanmış bir soru: Sistematik incelemenizin kilit noktası soru(lar) ve her sorunun gerekçesini netleştirmektir. Sorunun temel kavramlarını belirlemek için PICO çerçevesini kullanın.

Yazılı bir protokol: Çalışma metodolojisini özetleyen bir protokol yazmanız gerekir. Protokol, sistematik incelemenin gerekçesini, PICO bileşenlerine ayrılmış kilit soruları, dahil etme/hariç tutma kriterlerini, yayınlanmış/yayınlanmamış literatür için literatür araştırmalarını, veri soyutlama/veri yönetimini, bireysel çalışmaların metodolojik kalitesinin değerlendirilmesini, veri sentezini ve kanıt derecelendirmeyi içermelidir.

Kayıtlı bir protokol: Protokolü yazdıktan sonra, uluslararası prospektif sistematik inceleme kayıt veri tabanı olan PROSPERO’ya kaydedebilirsiniz. Kayıt ücretsizdir ve sağlık bilimleri alanındaki tüm sistematik inceleme çalışmalarına açıktır. Diğer disiplinlerde yapılacak sistematik incelemeler için aşağıda Protokol alanındaki farklı kayıt platformlarını incelemenizi tavsiye ederiz.

Kapsamlı literatür araştırması: İlk olarak, temel sorularınızı ele alabilecek sistematik incelemeleri belirleyin. Ardından, uygun veri tabanlarını seçin, belgelenebilecek ve çoğaltılabilecek kapsamlı ve ayrıntılı bir literatür araştırması yapın.

Kaynakça yönetimi: Literatür taramalarından elde edilen sonuçları/yayınları yönetmenize yardımcı olması için EndNote veya başka bir atıf yönetim aracı hakkında çalışma bilgisine sahip olmalısınız.

Raporlama yönergelerini izleyin: İncelemenizi yayımlanmak üzere iletmek için uygun yönergeleri kullanın.

Sistematik Literatür Taraması Nedir?

Sistematik literatür taraması, araştırılacak konuyla ilgili uygun arama terimlerinin bir araya getirilerek ve araştırmanızın dayandırıldığı kanıtları sağlayan arama geçmişinizin yapısını içeren bir veri tabanında (Pubmed gibi) yapılan bir literatür taramasıdır.

Bu, sistematik incelemelerden daha az titizlik gerektiren bir süreçtir. Sistematik bir inceleme genellikle daha geniş bir kapsamı kapsar; söz konusu alandaki mevcut tüm araştırmalara bakmanız beklenir.

Sistematik inceleme ile literatür incelemesi arasındaki farklardan emin değilseniz bu kılavuza göz atabilirsiniz: The difference between a systematic review and a literature review

Libguide:

Her biri kendine özgü yaklaşımı, analizi ve amacı olan birçok farklı inceleme türü vardır. Daha fazla bilgiyi ilgili bölümde, LibGuide‘da bulabilirsiniz.

İnceleme Sorunuzu Tanımlama

Projenize başlamadan önce sistematik bir incelemenin gerekli olup olmadığını düşünün. Başka bir araştırmacı sizin konunuzda zaten bir sistematik inceleme hazırladı mı? Bu noktada kütüphaneciler bu sorunun cevabını öğrenmenizde size yardımcı olabilir. Ayrıca, sistematik bir inceleme yapmak için yeterli zamanınız ve kaynağınız olup olmadığına karar verin. Araştırmanın tamamlanmasının uzun bir süreyi alabileceğini unutmayın.

PICO

Araştırma sorunuzu PICO üzerinden kurgulayabilirsiniz. PICO en iyi, uygulanabilir araştırma sorusu modeli örneklerinden biridir. Özellikle, kanıta dayalı uygulamalar ve sistematik incelemeler için yaygın olarak kullanılmaktadır.

PICO, Patient (Hasta veya Problem) – Intervention (Müdahale) – Comparison (Karşılaştırma) – Outcome (Sonuç) terimlerinin baş harflerinden oluşan bir akronimdir.

Patient, araştırma yapacağınız grubu tanımlar. Örneğin; sağlıklı yetişkinler veya demansı olan yetişkinler veya astımı olan 5 yaşın altındaki çocuklar olabilir.

Intervention, incelemeyi hedeflediğiniz tedavi türüdür. Örneğin; bir ilaç veya fizik tedavi.

Comparison, ilk tedaviyi veya belki bir plasebo etkisi ile karşılaştırmayı amaçladığınız başka bir tedavi türüdür.

Outcome, ölçmek istediğiniz sonuçtur. Örneğin, (artan veya azalan) yaşam beklentisi veya (kesinti) ağrı.

Libguide:

Hazırlamış olduğumuz LibGuide‘da PICO ve diğer çerçeveler hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz

Protokol

Protokol, gözden geçirmeniz için bir yol haritası görevi görür ve sistematik gözden geçirmenin birincil ilgi alanına giren amaç, yöntem ve sonuçları belirtir. Bir protokole sahip olmak şeffaflığı destekler ve proje yönetimi için yardımcı olabilir. Bazı dergiler, makalenizle birlikte protokolünüzü göndermenizi de isteyebilir.

Sistematik incelemelerin ve meta-analizlerin şeffaf bir şekilde raporlanmasına yönelik destekleyici unsurlar olan PRISMA kılavuzları, bir protokolü gözden geçirmenin gerekçesini, hipotezini ve planlanan yöntemlerini açıklar. Bir inceleme başlatılmadan önce hazırlanmalı ve incelemeyi yürütmek için bir kılavuz olarak kullanılmalıdır.

Aynı zamanda sistematik incelemeler için, PRISMA web sitesi protokol yazma konusunda çeşitli rehberlik kaynakları sağlar.

Tamamlanmış bir protokolü kaydetme veya yayınlama:

Protokolünüzü yazdıktan sonra, kaydetmeyi veya yayınlamayı düşünebilirsiniz. Kayıt ve/veya yayın, şeffaflığı artırır ve gereksiz araştırma tekrarını önler.

Müdahaleler veya teşhis testlerinin doğruluğu için:

Cochrane Library

Eğitim, hukuk ve sosyal bilimler alanındaki çalışmalar için:

Campbell Collaboration Online Library

Sağlık bilimleri veya sosyal güvenlik hakkındaki incelemeler için:

Prospero: International prospective register of systematic reviews
The Joanna Briggs Institute (JBI Reviews Register)
BMC Journals

Protokolleri kaydetme ve PROSPERO hakkında daha fazla bilgi için, bakınız:

Libguide:

Bir protokol bulma, yazma ve kaydetme konusunda yardıma mı ihtiyacınız var? Hazırlamış olduğumuz Libguide’daki ilgili bölüme bakabilirsiniz.

Referans Yönetim Araçları

Sistematik Literatür İnceleme süreci sırasında, bir Referans Yönetim aracı kullanmak, taramanız sırasında toplanan yayınları saklamanıza, düzenlemenize, sonuçları tekilleştirmenize, metin içi alıntıları ve bibliyografyaları makalenizde otomatik olarak biçimlendirmenize yardımcı olacaktır.

Mevcut yazılımlar hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.
Zotero, EndNote, Mendeley ile ilgili web seminerlerinin kayıtlı oturumlarını izlemek için Video Hub sayfamıza göz atabilirsiniz.